Soms als je om inspiratie verlegen zit, wordt die op een dienblad aangeboden. Heer Pannenkoek schreef op 31 oktober over het weer verwijderen van een blogstuk over de relatie met zijn ouders, met als reden:
‘De inhoud was té privé, té ontroerend, té… heel veel. Eigenlijk iets dat puur en alleen voor mijn eigen ogen waren bestemd. Iets ‘tussen hen en ikzelf’, iets wat we veel beter ooit hadden uitgesproken onder zes ogen. Maar zo ging dat niet vroeger, helaas.’
Ik heb zo ook nog wel wat vragen onder twee blauwe, twee bruine en twee groene ogen en ik weet nu al dat dit ook ontroerend gaat zijn om ze op te schrijven.
Mijn ouders, brave mensen, maar… hoeveel is daar niet doodgezwegen. Ik ben er zeker van mochten ze terugkomen dat ik (en nog meer familieleden denk ik) een hartig woordje zou willen zeggen.
Wij werden voor alle duidelijkheid wel graag gezien, vader heeft hard gewerkt voor ons (niet alleen beroepshalve maar ook huizen verbouwen voor twee zussen en een broer) er was een warm nest, maar dat nest had wat trekgaten.
Over een paar feiten die mijn leven en dat van de broers en zussen bepaald hebben wil ik ze nog wel eens aan de tand voelen.
Want pa: Waarom heb je ons moeder voor een voldongen feit gesteld toen je je minder valide zus in huis haalde (beloofd aan zijn moeder op haar sterfbed). Was het huishouden met zes kinderen (toen tussen 19 en 2 jaar) nog niet zwaar genoeg, en was ons huis op dat moment al niet te krap bemeten?
Waarom kon je niet onder woorden brengen wat het met je deed toen je zoon uit de kast kwam? Was het ‘wat gaan de mensen zeggen’ dan zo belangrijk? De manier waarop hij thuis vertrok deed je verdriet, maar je deed er niets aan. Graag zien is nochtans graag zien, wie welk geslacht graag ziet doet daar niet toe. Geen idee eigenlijk of jullie dat ooit uitgepraat hebben. Ik denk eerder dat jouw visie van geen woorden maar daden (broer zijn huis verbouwen) dat maar moest compenseren.
Het was niet de bedoeling dat ik het hoorde, maar waarom zei je al wenend op mijn trouwdag tegen ons’ moeder “ze gaat er nooit gelukkig mee zijn”. Was er niet beter maanden vooraf een pittig gesprek met mij geweest daaromtrent? Of had je schrik dat je koppige dochter voet bij stuk ging houden en het huis zou verlaten?
En waarom kwamen jullie geen verhaal halen bij mij thuis toen die fameuze echtgenoot van mij gezorgd had dat ik niet meer naar huis kwam (ik wou de rest van de familie zijn tirannie besparen)
En pa, waarom heb je heel je leven zoveel gerookt? We hadden je misschien wat langer dan je72 jaar kunnen houden mochten je hart en longen daar niet zo van afgezien hebben.
En moetje, o moetje. Kloek voor de kuikens ((schoon)kinderen, (schoon)kleinkinderen), waarom heb je zo slecht gereageerd op het koekoeksjong (haar minder valide schoonzus dus) die in ons nest kwam? Was het dat dan waard dat de sfeer in ons huis daarmee helemaal veranderde. Je vocht precies om de liefde van ons vader alsof het om een ménage à trois ging, en dat was helemaal niet zo. Tante had kind (wegens haar beperking) tussen de (klein)kinderen kunnen zijn.
Ik had ook nog wel willen weten of die geweldige ‘humeuren’ van jou hormonaal bepaald waren, want ik heb vele jaren bepaalde dagen van de maand ook wel eens moordneigingen gehad. Evengoed weet ik niet wanneer jij in de overgang ging en wat dat met je deed. Daarover zou ik nu ook wel eens een boompje willen opzetten, zo van vrouw tot vrouw.
En wat hadden jullie toch met “jullie moeten op het hof blijven” toen we kinderen waren. Goed bedoeld maar overbeschermend. Jullie hadden er waarschijnlijk geen idee van dat daardoor sociale contacten op school ook niet zo evident waren. Ik herinner me de volle twee keer dat ik ooit op een verjaardagsfeestje van een klasgenootje ben gevraagd. Denken jullie niet dat dat sneed in de kinderziel? Een mens zou van minder verlegen worden.
Hetzelfde met geen vakantiejob mogen doen. De mensen gaan denken dat wij dat geld nodig hebben was het idee erachter. F*ck de mensen verdomme!
En waarom legden jullie de (studeer)lat niet wat hoger? Een goed of een slecht rapport, het was precies om het even. Misschien had ik met wat extra stimulans een paar andere potten gebroken qua studeren en niet na een semester hogeschool de stekker uit de studies getrokken. Ik had misschien aan iemand anders dan de echtgenoot kunnen blijven plakken mocht ik langer student geweest zijn en wat meer van het leven iets verder van de kerktoren kunnen proeven.
En samen, waarom hebben jullie niet wat meer geprofiteerd van het leven i.p.v. te zorgen voor die grote (ik vond dat toch voor gewone werkmensen) spaarpot die we kregen na jullie dood? Er is immers geen cent die kan vergoeden hoe het voelt om jullie niet meer te hebben, zelfs na 16 en 12 jaar.
Maar buiten al die vragen stellen, zou ik gewoon nog heel graag eens naar huis kunnen gaan. De plek waar we altijd goed ontvangen werden, de plek waar het wel altijd druk was (voor mijn snel overprikkelde hoofd). En dan jullie eens vastpakken en zeggen dat ik jullie graag zie. Zo helemaal niet onze stijl om met mekaar om te gaan. Want behalve kleine kinderen op schoot pakken waren jullie geen knuffelaars en gevoelens, dat benoemde je niet.
VIEF 
Zo mooi ❤️
LikeGeliked door 1 persoon
Wow, je tekst pakt mij enorm. Op heel veel vlakken herkenbaarheid. Niet letterlijk, maar de denkwijze en het (niet) handelen op sommige toestanden, het als man op eigen houtje handelen zonder rekening te houden met de vrouw of het gezin,… Echt zoals het was in de jaren zeventig van de vorige eeuw.
Heel moedig van je om dit logje te publiceren…
LikeLike
De man die besliste was inderdaad nogal iets in die tijden. Al was mijn vader allesbehalve een macho.
Lang leve de emancipatie!
LikeGeliked door 1 persoon
Ook mijn vader was dat niet, maar zijn wil was wet. Zich ertegen verzetten (zoals ondergetekende al eens deed) leidde tot minder fraaie tafereeltjes.
LikeGeliked door 1 persoon
Jaren zeventig? Trek daar gerust dertig jaar vanaf!
LikeGeliked door 1 persoon
Bij mij toch ’70-’80 hoor.
LikeLike
Dertig jaar voordien allicht ook wel, maar naar ik schrijf over mijn ervaring in deze jaren (bij ouders die als kind de tweede wereldoorlog hebben meegemaakt).
LikeGeliked door 1 persoon
Wat een mooi logje, Vief. Ik denk da
LikeLike
…dat je het gedrag van je ouders moet zien in de geest van die tijd. Mijn ouders waren meer vrijgevochten, doch doorgaans waren de meeste mensen toentertijd behoorlijk ouderwets qua gedachten.
LikeLike
Dat weet ik uiteraard. Ik zag dezelfde patronen bij andere gezinnen.
LikeLike
Goh Vief, wat een mooie blog. Ik zou ook nog wel eens vanalles willen vragen aan mijn ouders zaliger. Ben ervan overtuigd dat het feit dat ik geen contact heb met een van mijn broers voorkomen had kunnen worden indien er vroeger meer (eerlijk) gepraat was …..
Ik denk dat wij – ouders van nu – jonger van geest zijn, eerlijker ook.
LikeLike
Wij als ouders heeft geen vergelijk met toen denk ik.
Veel strubbelingen tussen broers/zussen zijn inderdaad vaak de schuld van ouders.
LikeLike
Ik heb de twee gekend: bij mij thuis en bij mijn schoonouders. De verschillen konden niet groter zijn. Niet dat het bij ons allemaal perfect was maar bij mijn schoonouders mocht er niks. Vaders wil was wet en moeder en 5 kinderen hadden maar te gehoorzamen. Hij en ik… dat was geen goede combi.
LikeLike
Dat kan ik me voorstellen. Ik heb bij mijn schoonvader ook maar één keer mijn gedacht moeten zeggen en ik kreeg meteen de deur gewezen.
LikeGeliked door 1 persoon
Het durven vragen nu in het openbaar is een belangrijke stap in de verwerking van wat was. De grote Vief komt op voor de kleine Vief van destijds waar dus niet genoeg voor opgekomen werd door degenen die daar de verantwoordelijkheid voor hadden.
Prachtig verwoord.
LikeLike
Ik vind ook dat dat moet kunnen. Doen alsof vroeger alles perfect was helpt niemand vooruit. We kunnen alleen maar leren van vroeger, zo van hoe het niet moet.
LikeGeliked door 1 persoon
Oh Vief, dikke knuffel! Ik zit hier even met de mond vol tanden. Zo’n soort brief zou ik ook kunnen schrijven. Echt moedig van jou!
LikeLike
Bwa moedig, ze kunnen niet kwaad reageren hé.
LikeLike
pfff deze vind ik zwaar tante.
Waarheid dat ze niet over gevoelens praatten of zelden toonden.
Jammer voor nonkel dat het zo moest gaan en ik had het ook dikwijls moeilijk met hoe er gedaan werd naar tante L.
LikeLike
Jij zou ook je gedacht zeggen hé nu?
LikeLike
Toch zeker betreft nonkel en tante.
de dag van vandaag mag dat toch geen issue meer zijn uit de kast komen…
Maar heb er anderzijds toch zeer warme herinneringen aan. Vooral die korte periode dat ik bij meme woonde.
ze heeft enorm met me meegeleefd toen het weer eens misging in de liefde, of met mijn toen onvervulde kinderwens.
Ik mis ze toch, ik ging er graag langs
LikeLike
Ons moeder kon zorgen als geen ander, dat kan niemand tegenspreken. Ik vraag me ook dikwijls af hoe vaak ze zichzelf niet heeft weggecijferd voor haar gezin. En hoe vanzelfsprekend iedereen dat vond.
LikeLike
Amai, wat open en eerlijk. En er zijn zoveel dingen die ik herken. Die tijdsgeest, ‘t ja…
Aan veel van deze dingen deden mijn ouders gelukkig niet. Wij mochten van den hof, wij werden geknuffeld, er mocht veel: wat de mensen zegden, interesseerde mijn ouders niet….
Vooral het niet uitspreken van lastige dingen bleek moeilijk. Bij ons werd echt NOOIT ruzie gemaakt. Je kan dat als positief zien, maar ik heb nooit leren ruziemaken. Iedereen was zo lief bij ons. In ieder geval toch mijn moeder en vader. Dat is ook wat. Met hardheid kan ik heel slecht om. Ik wil een wereld waar iedereen maar lief is, maar die bestaat dus niet. Het wordt zelfs steeds erger. Dat is een beetje het resultaat van mij opvoeding. Wat ik vaak moest horen als ik als kind mijn ambitieuze plannen uitte: ‘wij zijn maar gewone mensen.’ Vreselijk.
LikeLike
Bij ons thuis was er ook zelden ruzie, maar de onderhuidse spanning was soms te snijden. Ik heb dus ook nooit leren ruziemaken, want ruziemaken is ook gevoelens uiten. Gelukkig kan ik de zaken tegenwoordig wel aardig benoemen. Een rondje psycholoog heeft daarvoor gezorgd.
De ‘wij zijn maar gewone mensen’ heette bij ons ‘daarvoor is uwe rok niet lang genoeg hoor’ 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
Aha! Die van die rok kende ik nog niet!
LikeLike
De tijdsgeest is ongelooflijk veranderd. Niet gemakkelijk voor onze ouders en grootouders, maar ook niet eenvoudig voor ons als kind. Vooral nu alles meer open en warmer is, ook al voelden ook zij het wellicht zo aan. Tussen voelen en zijn was vaak een grote discrepantie.
Zou je het hebben aanvaard als je ouders hun kritiek (want zo ervaar je het toch als jongere) op de keuze van je partner hadden verwoord? Voor mezelf weet ik zeker van niet. Eigenlijk wilde ik vooral de eigen boontjes doppen. Heel jammer is dat ze later geen stap konden terug zetten om jou bij te staan, begrepen ze het niet of wilden ze niet begrijpen?
Na het loodzware ongeluk dat mijn zus zichzelf had aangedaan, kwam ik het toevallig pas vier dagen later te weten. Wilden ze ons er niet mee lastig vallen? Dierven ze niet? Of hadden ze last van schaamte naar de buitenwereld toe? Toen mijn zus het 2 jaar later herdeed, deze keer met beoogd resultaat, moesten wij al die jaren zwijgen, de trein had haar ‘toevallig’ mee getrokken. Het zwijgen was vaak moordend voor mij, maar de buitenwereld mocht niet weten.
De tijdsgeest….
Ze waren zo lief en dapper, op hun manier….
LikeLike
Wat hartverscheurend van je zus. Het anders beschrijven was meteen hun onmacht om hun kind niet te kunnen ‘redden’ allicht. En om dat loodzware gegeven te verzachten voor de andere kinderen. Lief waren ze misschien niet voor zichzelf en dapper allicht ook maar omdat het niet anders kon. 😘
LikeGeliked door 1 persoon
Er was ook schaamte naar de buitenwereld toe. Het is 36 jaar geleden, bij zo’n gebeuren kregen (en jammer genoeg nog vaak ‘krijgen’) mensen vaak een stempel.
Dat ze liever opkropten om ons te sparen is een zekerheid. Verdriet en onmacht delen helpt nochtans, ondervind ik vaak. Maar er was de tijdsgeest …
LikeGeliked door 1 persoon
Ik heb je een bericht gestuurd via je contactformulier.
LikeLike
Wat een prachtig blog. Ieder huisje heeft zijn kruisje, dat is nu eenmaal zo, maar toch zit het met de liefde bij jullie wel goed!
LikeLike
Ja, graag zien was geen probleem. Het uiten ervan soms wel.
LikeLike
Wat aangrijpend geschreven lieve Vief, ik ben er stil van. Ondanks zoveel vragen, en wát voor vragen, toch ook zoveel liefde in jullie gezin. Ik kom uit een heel ander gezin, best wel open, waar moeilijke zaken meestal bespreekbaar waren. Maar zou ik wat dieper duiken… dan kom ik ook in zeer complexe familiedynamieken terecht, vooral van moeders kant. Dáár heb ik ook nog wel een boekje met vragen over… Mooi blog!
LikeLike
Vreemd, ik plukte je reactie net uit de spam. Foei WP!
Ik denk dat er weinig gezinnen zijn waar er geen vragen meer zijn. Gelukkig kunnen die in de huidige tijden wel allemaal gesteld worden.
LikeGeliked door 1 persoon
Gelukkig wel, al is het nooit makkelijk. (En ik in de spam – het moet niet gekker worden…)
LikeGeliked door 1 persoon
Je blog ontroerd me heel erg. Bij mij thuis was het zo anders (Ndl. misschien ook een verschil)
Ik mocht alles van mijn ouders, er werd open gesproken én geknuffeld.
Als eerste van de hele familie (grootouders, ouders, neven en nichten) ging ik studeren; dat is de enige keer dat ik me een opmerking voor de geest kan halen. Van mijn grootmoeder : ” let op, je bent voor een dubbeltje geboren en je zal nooit een kwartje worden “.
LikeLike
Erg toch hé dat ambities meteen gefnuikt werden. Misschien was het pure frustratie van je grootmoeder omdat zij de kans niet kreeg.
LikeLike
Als dit de enige blogpost die ik lees hier in Egypte deze van jou is, dan was het meteen de belangrijkste en de krachtigste. Zoveel onuitgesproken. Maar zo mooi en verstandig neergeschreven. Ontroerend, inderdaad.
LikeLike
Wat een compliment!
LikeGeliked door 1 persoon
Wat herken ik dat niet uitspreken van emoties. Van met zoveel vragen achterblijven die je nooit meer gaat kunnen stellen. Je hebt dat weer heel mooi weten vangen en loslaten op je blog ❤
LikeLike
Ik hoop voor jou dat het mogelijk was om in de laatste weken van je mama toch nog diepe gesprekken te voeren. Maar hoe dan ook zelfs jaren later kom je nog tot de conclusie van ‘dat had ik nog willen weten, en dat, en dat’.
LikeLike
Nee, eigenlijk niet. Achteraf gezien heel erg jammer. Eigenlijk zouden ze mensen daarin beter moeten begeleiden. Achteraf vond ik bij toeval een psycholoog die zich specialiseert in rouwen maar ook in de periode terwijl je al weet dat die persoon gaat weggaan. Want ik had geen idee hoe ermee om te gaan, laat staan hoe erover te praten met mijn mama. Ik denk dat we allemaal ons best hebben gedaan, dat wel, maar het zit in de opvoeding ingebakken dat emoties niet te veel mochten getoond worden.
LikeLike
Zo spijtig…
LikeLike
Wat is dat toch met die generatie en wat de mensen gaan denken. Ik heb voor mijn 23e nooit frieten van frietkot gegeten want als de mensen ons aan een frietkot zouden zien staan, gingen de mensen denken dat mijn moeder niet kon koken. Banale anecdote, ik weet het, maar ik vind dat zo frapperend. Was de wereld dan zoveel meer oordelend? Integendeel vermoed ik, maar we leren nu toch wel opkomen voor onszelf en dat we ons niet zo mogen beperken omwille van wat anderen zouden denken. Gelukkig maar. Al is rekening houden met anderen wel belangrijker dan ooit in deze gepolariseerde individualistische maatschappij, maar da’s iets anders met veel meer evenwicht.
Ik denk dat ik ook wel dingen zou kunnen vragen aan mijn ouders en mijn moeder leeft nog. Maar net omdat er niet over gevoelens gepraat wordt, heeft het nu ook geen zin dat ik het vraag hoor.
LikeLike